Thành tích vi phạm nhân quyền năm 2020 tại Việt Nam.

 

Khai bút đầu năm:

Thành tích vi phạm nhân quyền năm 2020 tại Việt Nam.

Thiện Ý

-       Tại sao vi phạm nhân quyền lại gọi là thành tích?

-       Thành tích ấy được ghi nhận và đánh giá thế nào?

Đó là nội dung bài viết và thuyết trình này.

I/- Vì sao vi phạm nhân quyền lại là thành tích?

  Thông thường khi nói đến thành tích là nói đến thành quả tốt đẹp của những việc làm tốt đẹp. Vi phạm nhân quyền là hành vi xấu xa thường phải dẫn đến những hậu quả tồi tệ mà gọi là thành tích là trái luận lý thông thường. Vậy phải chăng khi viết tiêu đề “Thành tích vi phạm nhân quyền năm 2020 tại Việt Nam” là cưỡng từ đoạt lý?

     Xin thưa, phải dùng cụm từ có tính “Cưỡng từ đoạt lý” như vậy, mới diễn đạt đúng thực tế bao lâu nay tại Việt Nam; với một nhà cầm quyền độc tài toàn trị của một chế độ “Đỏ vỏ (cộng sản) Xanh lòng (Tư bản)”, luôn làm những điều nghịch lý, trái với luận lý và  đạo lý bao đời của tổ tiên và  văn minh thời đại. Vì thông thường, tự do và nhân quyền là một quyền tự nhiên bất khả phân (có con người là phải có tự do, nhân quyền) và bất khả xâm phạm (không ai kể cả nhà cầm quyền được vi phạm). Vì thiếu tự do “con người sẽ sống trong lo âu sầu tủi và nhân phẩm bị hạ thấp ngang tầm loài vật…”(*).

Thế nhưng đối với các chế độ độc tài nói chung, độc tài toàn trị độc đảng tại Việt Nam nói riêng, thì nhân quyền lại là một ân huệ do nhà cầm quyền ban phát cho người dân nào chỉ biết phục tùng bất cứ mệnh lệnh nào của nhà cầm quyền, dù đúng hay sai. Nếu ai chống lại sẽ bị các công cụ bảo vệ chế độ như quân đội, công an, tòa án, nhà tù, pháp trường trấn áp thẳng tay. Vì vậy đảng và nhà đương quyền Việt Nam đã có một định nghĩa về nhân quyền trái ngược với định nghĩa về nhân quyền phổ quát ở các nước văn minh có chế độ tự do dân chủ trên thế giới. Và vì vậy vi phạm nhân quyền đã là thành tích của chế độ độc tài toàn trị tại Việt nam một cách nghịch lý, có tính  cưỡng từ đoạt lý là như thế.

Vậy thì thành tích vi phạm nhân quyền nổi bật năm 2020 vừa qua của nhà đương quyền Việt Nam thế nào?

II/- Thành tích vi phạm nhân quyền năm 2020 tại Việt Nam.

Một cách tổng quát, nhà đương quyền Việt Nam trong năm 2020 đã lập ‘thành tích xuất sắc’ về vi phạm các quyền dân chủ, dân sinh, nhân quyền.Thành tích vi phạm này đã được công luận quốc tế và quốc nội ghi nhận và đánh giá như sau:

1.-Thành tích xâm hại quyền an ninh và an toàn pháp lý của công dân.

Ủy ban nhân quyền Liên Hiệp Quốc đánh giá Việt Nam thuộc diện ‘đáng lo ngại’ về đe dọa và trả thù giới hoạt động cho nhân quyền.

Theo thông cáo báo chí của Văn phòng Nhân quyền LHQ đưa ra tại kỳ họp thứ 45 của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Geneva, Thụy Sĩ hôm 30/9/2020, Việt Nam nằm trong số 45 quốc gia có tình trạng bị đe dọa và trả thù.

Trong kỳ họp này, bà Ilze Brands Kehris, Trợ lý Tổng thư ký LHQ về Nhân quyền, đã trình bày báo cáo về đe dọa và trả thù năm nay, nói rằng Việt Nam nằm trong số các nước “có tình trạng vi phạm đáng lo ngại và kéo dài trong nhiều năm”.

Tính về số trường hợp bị đe dọa và trả thù trong báo cáo năm nay, Việt Nam có 16 trường hợp, chỉ đứng sau Trung Quốc, theo tổ chức BPSOS.

Vẫn theo BPSOS, trong số 16 trường hợp ở Việt Nam, 12 trường hợp là “thành viên của các cộng đồng tôn giáo độc lập và những người bảo vệ nhân quyền" đã tham gia hoặc cố gắng tham gia hội nghị quốc tế thường niên năm 2019 tại Bangkok về Tự do Tôn giáo hay Đức tin ở Đông Nam Á, bao gồm hội thoại và huấn luyện bởi Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ (OHCHR).

Trước phiên thảo luận của Hội đồng Nhân quyền LHQ trong kỳ họp 45 diễn ra từ ngày 14/9 đến 6/10, hội đồng này đã công bố bản báo cáo năm 2020 về các hồ sơ bị nhà cầm quyền hăm doạ và trả thù tại Việt Nam. Theo đó có ít nhất 16 trường hợp liên quan đến việc chính quyền giam cầm, thu giữ giấy tờ tùy thân, thẩm vấn hoặc theo dõi từ năm 2019. Trong năm nay đã có khoảng 30 nhà hoạt động bị bắt và bị kết án cùng với 29 người khiếu kiện đất đai ở xã Đồng Tâm, Hà Nội.

2.-Thành tích xâm hại các quyền tự do ngôn luận được coi là hàng đầu trong số hàng trăm vi phạm dân quyền và nhân quyền.

Việt Nam được coi là một trong số những quốc gia có nhiều hạn chế về quyền tự do báo chí khi bị tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) xếp hạng 175 trong số 180 quốc gia trên bảng Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới 2020.

Năm cơ quan độc lập của LHQ vừa công bố văn thư chất vấn Chính phủ Việt Nam về việc bốn thành viên của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam và hai thành viên thuộc Nhà xuất bản Tự Do bị chính quyền bắt giữ, sách nhiễu.Văn thư được công bố hôm 17/11/2020 cho biết các cơ quan thuộc LHQ đã chất vấn chính phủ Việt Nam về các vụ bắt giữ, sách nhiễu liên quan đến các các thành viên Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn, Lê Anh Hùng của Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAVN), và Phạm Đoan Trang và ông Hồ Sỹ Quyết của Nhà xuất bản Tự Do (LPH).

Các cơ quan LHQ yêu cầu chính phủ Việt Nam cung cấp thông tin về cơ sở pháp lý, giải thích lý do và một số thông tin khác có liên quan đến các cá nhân, tổ chức trên.

Văn thư có đoạn viết: “Chúng tôi bày tỏ mối quan ngại sâu sắc liên quan đến việc báo cáo tội phạm hóa, sách nhiễu và đe dọa các nhà báo, nhân viên hoặc những người ủng hộ Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam và Nhà xuất bản Tự do, cũng như việc các thành viên trong gia đình họ bị đe dọa.”, Và rằng“Những cá nhân này bị nhắm đến chỉ vì đã thực hiện quyền tự do ngôn luận và lập hội, cũng như bảo vệ quyền con người,”. Văn thư của LHQ viết tiếp:

“Chúng tôi bày tỏ sự báo động về việc tiếp tục sử dụng biện pháp giam giữ kéo dài trước khi xét xử, và thường là giam giữ mà không cho gia đình hay luật sư thăm gặp, hoặc giam giữ cưỡng bức về tinh thần, dựa trên các điều khoản mơ hồ của Bộ luật Hình sự, chẳng hạn như Điều 117 (Tuyên truyền chống Nhà nước), dường như được sử dụng chống lại những cá nhân chỉ đơn thuần thực hiện quyền tự do biểu lộ và truyền đạt thông tin,” …

Sau đây là một số thành tích vi phạm quyền tự do ngôn luận điển hình tại Việt Nam trong năm 2020.

   (1)-Nhà thơ – nhà văn bất đồng chính kiến Trần Đức Thạch, 69 tuổi, bị bắt từ tháng 4/2020 với cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền Nhân dân” theo Điều 109 Bộ Luật Hình sự 2015 và đã bị kết án nhiều năm tù vào  ngày 30/11 /2020. Tất cả chỉ vì các hoạt động thể hiện quyền tự do ngôn luận.Thực tế, ông đã viết hàng trăm bài thơ, một tiểu thuyết và nhiều bài báo, đa số lên án nạn tham nhũng, bất công và vi phạm nhân quyền ở Việt Nam. Là một cựu chiến binh Quân đội Nhân dân Việt Nam, ông từng là hội viên Hội Nhà văn tỉnh Nghệ An.

Trước đây, Ông từng bị kết án 3 năm tù giam về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước” vào năm 2009. Sau khi ra tù vào tháng 4/2013, ông Thạch cùng các ông Nguyễn Văn Đài, Nguyễn Trung Tôn, Phạm Văn Trội, Nguyễn Bắc Tuyển thành lập “Hội Anh em Dân chủ” và ông Thạch được phân công giữ chức vụ “Trưởng đại diện miền Trung”.

Hôm 25/11/2020, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) kêu gọi nhà đương quyền Việt Nam hủy bỏ mọi cáo trạng đối với nhà thơ – nhà văn bất đồng chính kiến Trần Đức Thạch và yêu cầu trả tự do cho ông ngay lập tức.

Ông John Sifton, Giám đốc châu Á của HRW nói trong thông cáo: “Chính quyền Việt Nam muốn trừng phạt ông Trần Đức Thạch vì những việc làm của ông nhằm thúc đẩy nhân quyền và công lý, nên họ đã quy kết các hành vi thực thi quyền tự do ngôn luận của ông là tội hình sự”.Và rằng “Các tòa án Việt Nam đáng lẽ phải bảo vệ quyền tự do ngôn luận và các quyền con người khác, chứ không phải để củng cố địa vị độc tôn quyền lực của Đảng Cộng sản”.

HRW cho biết suốt thời gian từ khi bị bắt giam mãi cho đến ngày 5/11, cơ quan chức năng Việt Nam mới cho ông Thạch gặp luật sư bào chữa và lúc đó cũng chỉ cho gặp dưới sự giám sát của công an.

   (2)Nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng đối mặt án tù 10-20 năm, khẳng định ‘không vi phạm pháp luật’.

Viện Kiểm sát tòa án thành phố Hồ Chí Minh vừa chính thức đưa ra cáo trạng đối với nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng khiến ông có thể bị hình phạt tù từ 10 đến 20 năm, nhưng ông vẫn khẳng định rằng ông “không vi phạm pháp luật”.

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng,từng là cán bộ ban tuyên giáo thành ủy đảng CSVN/TPHCM, đã xin ra khỏi đảng cách nay đã lâu. Ông là sáng lập và là  Chủ tịch Hội nhà báo Độc lập Việt Nam (IJAV); đồng thời là một cộng tác viên thường xuyên của VOA. Tiến sĩ Phạm Chí Dũng bị bắt ngày 21/11/2019, với cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước.”

Luật sư Nguyễn Văn Miếng, người bào chữa cho nhà báo Phạm Chí Dũng, cho VOA biết sau gần một năm bị bắt giam,lần đầu tiên được phép tiếp xúc với thân chủ, hôm 10/11 tại trại giam số 4 Phan Đăng Lưu, quận Bình Thạnh. Luật sư Miếng nói:

“Chiều ngày 10/11/2020, tôi có vào tiếp xúc với ông Phạm Chí Dũng. Trong lúc làm việc với ông Phạm Chí Dũng có đại diện của Viện Kiểm sát là ông Đào Công Lữ đến để giao cáo trạng. Cáo trạng dài 12 trang ra ngày 10/11.

“Ông Phạm Chí Dũng nhận cáo trạng và ghi vào giấy nhận cáo trạng rằng: ‘Tôi không vi phạm pháp luật Việt Nam’ và ông ký tên.”.

Luật sư Nguyễn Văn Miếng cho VOA biết thêm “Sau đó ông Phạm Chí Dũng có nói với tôi rằng trong tất cả các bản cung của ông hoàn toàn không có chữ ký, và nếu nơi nào có chữ ký thì ông có ghi dòng “Tôi không vi phạm pháp luật Việt Nam,””

Kể từ khi bị bắt vào tháng 11/2019 cho đến nay, đây là lần đầu tiên ông Phạm Chí Dũng được tiếp xúc với luật sư, và gia đình ông  vẫn không được thăm gặp.

Luật sư Miếng nói:

“Trên tinh thần là ông Dũng không nhận tội, ông nói rằng những việc ông làm thì ông nhận – tức ông nhận hành vi, nhưng truy tố ông phạm tội theo Điều 117, khoản 2, với mức án từ 10 năm đến 20 năm tù, thì ông không đồng ý.

“Tôi nói với ông Dũng rằng ông bị truy tố theo khoản 2, ông nói lại là “Họ truy tố mình khoản mấy chẳng được.”

   (3)- Nhà báo độc lập Nguyễn Tường Thụy, Phó Chủ tịch Hội IJAVN, cùng chung cáo trạng với ông Phạm Chí Dũng. Nhà báo độc lập Nguyễn Tường Thụy, bị bắt vào tháng 5/2020, và nhà báo độc lập Lê Hữu Minh Tuấn, bị bắt vào tháng 6/2020.

Bà Phạm Thị Lân, vợ của ông Nguyễn Tường Thụy cho VOA biết:

“Tôi vẫn chưa được gặp anh ấy. Đã có bản cáo trạng rồi, nhưng tôi vẫn chưa được xem qua. Chỉ có luật sư được gặp anh ấy thôi.

“Tôi nghĩ rằng chồng tôi vô tội và chồng tôi không vi phạm bất cứ điều nào mà pháp luật Việt Nam quy định. Giả sử, chồng tôi có viết những bài báo như thế thì cũng chỉ là thực hiện quyền tự do ngôn luận mà pháp luật Việt Nam đã quy định.”

Bà Phạm Thị Lân cho VOA biết thêm, rằng bà rất trân trọng sự quan tâm của LHQ và cộng đồng quốc tế đã lên tiếng chất vấn chính phủ Việt Nam về việc các thành viên của IJAVN, trong đó có chồng bà, bị bắt bớ và sách nhiễu.

Nhà cầm quyền Việt Nam đã lên lịch xử nhà báo độc lập hạm Chí Dũng và những người khác có liên quan vào ngày hôm nay ( 5- 1-2021).

   (4)- Blogger Nguyễn Văn Lâm hôm 6/11 đã bị Công an tỉnh Nghệ An bắt để điều tra về hành vi “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” theo điều 117 Bộ luật hình sự 2015.

Đài truyền hình tỉnh Nghệ An loan tin rằng ông Nguyễn Văn Lâm, người dùng Facebook với tên “Lâm Thời,” đã “đăng tải, chia sẻ nhiều video, hình ảnh, bài viết có nội dung vi phạm pháp luật,” cụ thể là có 35 bài “có nội dung tuyên truyền, xuyên tạc, nói xấu Đảng, chính quyền và nhiều cơ quan nhà nước; đồng thời kích động các tầng lớp nhân dân chống Đảng, Nhà nước.”

Thế nhưng tất cả các hoạt động cua Blogger Nguyễn Văn Lâm bị nhà cầm quyền Việt Nam kết tội, đã xâm phạm trắng trợn quyền tự do ngôn luận của người dân.

   (4)- Nhà báo độc lập Phạm Đoan Trang, một blogger và là nhà đối lập nổi bật trong nước, bị công an Việt Nam bắt tạm giam hôm 10/6/2020 tại TPHCM để điều tra về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước” và tội “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước” với mức án có thể lên tới 20 năm tù (theo điều 88 Bộ Luật hình sự 1999 và điều 117 Bộ Luật hình sự 2015 )và hiện bị di lý về Hà Nội để phục vụ điều tra.

Thế nhưng nhà báo độc lập Phạm Đoan Trang bị bắt cầm tù chỉ vì các hoạt động thể hiện các dân quyền và nhân quyền căn bản. Bà Trang là tác giả của nhiều cuốn sách mà chính quyền Việt Nam cấm xuất bản và lưu hành; trong đó có “Chính trị bình dân” và “Phản kháng phi bạo lực.” Được biết, trước khi bị bắt không lâu, bà Trang đã trao cho Lãnh sự quán Mỹ ở TPHCM bản “Báo cáo Đồng Tâm” mà bà là đồng tác giả với ông Will Nguyễn, một nhà tranh đấu cho Việt Nam từng bị chính quyền truy tố về tội “gây rối trật tự công cộng” do tham gia biểu tình ở TPHCM, trong đó viết về vụ đụng độ giữa công an và người dân làng Đồng Tâm hồi đầu năm nay do tranh chấp đất đai.

Tổ chức Phóng viên không Biên giới (RSF) gọi nhà báo độc lập Phạm Đoan Trang, một blogger là “biểu tượng của cuộc đấu tranh cho tự do thông tin ở Việt Nam”.

   (5)- Nhà văn Phạm Thành, chủ trang blog Bà Đầm Xòe, đã bị chuyển từ trại tạm giam sang bệnh viện tâm thần.

Nhà văn Phạm Thành, tên đầy đủ là Phạm Chí Thành, 68 tuổi, bị bắt vào ngày 21/5/2020 với cáo buộc “Tuyên truyền chống Nhà nước” theo Điều 117 Bộ luật Hình Sự năm 2015. Ông bị bắt chỉ vài tháng sau khi viết sách chỉ trích Tổng Bí thư – Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng...

   (6)- Blogger Lê Anh Hùng bị công an Hà Nội bắt giam vào ngày 5/7/2018 theo Điều 331 Bộ Luật Hình Sự với tội danh “Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.” Cho đến nay đã hơn hai năm nhưng chưa có tòa án nào đưa ông Hùng ra xét xử. Gia đình của nhà báo tự do Lê Anh Hùng cho biết trong thời bị giam giữ ông bị công an Hà Nội cưỡng bức điều trị bệnh tâm thần mặc dù sức khỏe của ông bình thường.

    (7)- Nhà hoạt động Nguyễn Trung Lĩnh bị bí mật kết tội và tuyên án 12 năm tù

Nhà cầm quyền Việt Nam đã kết tội nhà hoạt động dân chủ Nguyễn Trung Lĩnh về tội danh “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân,” theo điều 117 của Bộ Luật Hình sự Việt Nam năm 2015.  Tổ chức Những người bảo vệ nhân quyền (Defend the Defenders) cho biết đã được gia đình báo tin, vào tháng 7/2020, Ông Lĩnh bị bí mật tuyên án 12 năm tù.

   (8)- Thành tích kiểm soát, ngăn chặn và gỡ bỏ các thông tin trên mạng bị cho là “xấu, độc”.

Theo đòi hỏi của nhà cầm quyền Việt Nam, chỉ riêng Facebook đã gỡ đến 2.311 bài viết, tăng 400% so với cả năm ngoái, tính đến ngày 10/11 . Văn bản của Bộ Thông tin Truyền thông (TTTT) cho biết thêm,290 tài khoản bị cho là “giả mạo cá nhân, tổ chức tuyên truyền chống phá Nhà nước Việt Nam” cũng đã bị xoá bỏ cùng với 154 fanpage đăng thông tin bị coi là “sai sự thật, tuyên truyền chống phá Đảng và Nhà nước, bôi nhọ, xúc phạm, gây mất uy tín nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân”.

Riêng với Google, tính đến ngày 10/11, trang YouTube của tập đoàn này theo lệnh của nhà cầm quyền Việt Nam, đã ngăn chặn và gỡ bỏ đến 29.009 video clip bị cho là vi phạm luật pháp Việt Nam và xoá 24 kênh YouTube “phản động” thường đăng nội dung “chống phá chế độ, chống phá Đảng, Nhà nước”. Theo Bộ TTTT Việt Nam, mỗi kênh trong số này có hàng nghìn video và tỷ lệ gỡ chặn của YouTube là 87%.

Ngoài ra, cơ quan quản lý truyền thông trong năm qua cũng “chủ động chặn kỹ thuật” trên không gian mạng. Số trang web và blog đã bị chặn lên đến 1.714 trang “với hàng chục ngàn bài viết”, vẫn theo văn bản của Bộ TTTT.

Facebook và YouTube là hai trang mạng xã hội có số lượng người sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam. Mỗi nền tảng hiện có trên 60 triệu người sử dụng, chiếm khoảng 2/3 dân số. Chính vì vậy, việc kiểm soát các trang mạng xã hội có trụ sở tại Mỹ này vẫn là mục tiêu nhiều năm nay của nhà cầm quyền Việt Nam.

Hôm 2/12, Tổ chức Ân xá Quốc tế công bố báo cáo dài 78 trang, trong đó cáo buộc Facebook và Google đã thỏa hiệp với chính quyền Việt Nam trong việc kiểm duyệt tiếng nói bất đồng để có thể được tiếp tục hoạt động tại thị trường tiềm năng này.

2.-Thành tích xâm hại quyền khiếu tố, an  toàn pháp lý của công dân.

Điển hình là  Vụ án Đồng Tâm vào đầu năm 2020,với những bản án nặng nề (2 án tử hình, một chung thân và nhiều án tù lên đến hàng chục năm tù).Các bản án này đã áp đặt cho những nông dân, chỉ vì khiếu kiện đòi công nhận quyền sử dựng đất đai. Thế nhưng đã bị nhà cầm quyền gài thế biến thành bị can trong một vụ án hình sự để có cớ đàn áp, tiêu diệt nguyên vọng chính đáng và hợp pháp của nông dân xã Đồng Tâm gần Hà Nội, Miền Bắc Việt Nam.

Công an gài thế bằng môt cuộc hành quân quy mô lên đến hàng ngàn bộ đội công an võ trang, tấn công ‘thần tốc, bất ngờ’,vào ban đêm. Cuộc hành quân này đã sát hại ông Lê Đình Kình,một đảng viên gần 60 năm tuổi đảng,trên 80 tuổi đời, được coi là người lãnh đạo tinh thần của cuộc khiếu kiện đất đai đã kéo dài nhiều năm.Đồng thời dẫn đến cái chết cho 3 sĩ quan công an, rồi quy trách và kết 2 án tử hình, một án chung thân cho con và cháu của ông Lê Đình Kình nạn nhân bị sát hại.

Vụ án Đồng Tâm đã gây chấn động, bất bình, phẫn nộ và bị lên án của công luận trong nước và quốc tế.

 

Hôm 14/10/20, ba Dân biểu Liên bang Hoa Kỳ Harley Rouda, Alan Lowenthal, Lou Correa dẫn đầu cùng 12 đồng viện khác bày tỏ lo ngại sâu sắc về những phản ứng đầy bạo lực, cũng như bản án hà khắc của chính quyền Việt Nam đối với vụ tranh chấp đất đai ở Đồng Tâm, theo báo Người Việt và Việt Báo.

 

Trong bức thư được văn phòng Dân biểu Harley Rouda công bố cho báo giới, các dân biểu yêu cầu Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ phải nhanh chóng đặt vấn đề với chính quyền Hà Nội, và yêu cầu cung cấp cho Quốc hội Hoa Kỳ thông tin cập nhật về vấn đề này.

Nhận định về phiên xử và bản án vào tháng trước (1/9/20), bức thư viết: “Chủ tọa phiên tòa bác yêu cầu triệu tập nhân chứng của các luật sư bào chữa. Các luật sư bào chữa cũng phản đối trước tòa rằng thời gian dành cho họ tại tòa để giải quyết vụ án đã bị cắt ngắn đáng kể.”

Kèm theo bức thư, các Dân biểu Hoa Kỳ còn gửi cho Ngoại trưởng Pompeo Báo cáo Đồng Tâm của đồng tác giả Phạm Đoan Trang và Will Nguyễn. “Bà Phạm Đoan Trang bị bắt hôm 6/10, chỉ vài giờ sau khi kết thúc Đối thoại Nhân quyền Việt – Mỹ, cũng vì vai trò của bà trong việc viết nên Báo cáo này,” các Dân biểu viết.

Cuối thư, các Dân biểu yêu cầu Ngoại Trưởng Pompeo buộc chính quyền Việt Nam điều tra về cái chết của ông Lê Đình Kình, cũng như yêu cầu Bộ Ngoại Giao đặt vấn đề về vụ án Đồng Tâm trong các cuộc gặp giữa các quan chức Mỹ-Việt; đồng thời bày tỏ cam kết của Hoa Kỳ về các quyền cơ bản của con người, bao gồm quyền xét xử công bằng, thượng tôn pháp luật, và quyền biểu đạt chính kiến.

 3.- Thành tích vi phạm quyền tự do tôn giáo của nhà cầm quyền Việt Nam.

Liên minh Bảo vệ Tự do Quốc tế (ADF International) và Uỷ ban Cứu trợ Thuyền nhân (BPSOS) trong một thư chung thảo ra với với 16 cá nhân và tổ chức tôn giáo ban đầu ký tên, kêu gọi sự chú ý của Hoa Kỳ tới tình cảnh của hàng chục nghìn người Hmong và người Thượng theo đạo Tin lành ở vùng Tây Bắc và Tây Nguyên Việt Nam bị áp bức và ngược đãi vì niềm tin tôn giáo của họ.

Bức thư cho biết, Việt Nam trong hàng thập kỷ qua đã liên tục ngăn cản, trừng phạt, trả thù, bắt bớ, bỏ tù rất nhiều những người Hmong, người Tây Nguyên chỉ vì họ có niềm tin tôn giáo không được sự cho phép của chính quyền.

Báo cáo Tình hình Tự do Tôn giáo Thế giới 2020 của Uỷ ban Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế được công bố hôm 28/4/2020 cho biết quyền tự do tín ngưỡng ở Việt Nam vẫn chưa được thực sự tôn trọng.

Báo cáo đơn cử trường hợp Mục sư Tin lành A Đảo thuộc Giáo hội Tin Lành Montagnard không được Nhà nước Việt Nam công nhận và nhà hoạt động tôn giáo Nguyễn Bắc Truyển, một tín đồ Hòa Hảo, đang bị chính quyền Việt Nam giam cầm.

Vào tháng 8/2016, mục sư A Đảo tham dự Hội nghị Tự do Tôn giáo - Tín ngưỡng Đông Nam Á tại Đông Timor. Khi trở về, chính quyền Việt Nam đã bắt giữ ông và tuyên án 5 năm tù vào ngày 28/4/2017 với cáo buộc “Tổ chức người khác trốn đi nước ngoài,” theo điều 275 của Bộ Luật Hình sự.

III/- Thay lời kết.

Nhìn chung thành tích vi phạm nhân quyền của nhà cầm quyền Việt Nam năm 2020 và trước đó, đều thuộc phạm trù các quyền dân chủ, dân sinh, nhân quyền; nhưng đã bị hình sự hóa.Điển hình được nêu ra trong bài viết này là các bloggers,nhà thơ – nhà văn, nhà báo bất đồng chính kiến như Trần Đức Thạch, Phạm Chí Dũng, Nguyễn Tường Thụy, Lê Hữu Minh Tuấn,Nguyễn Văn Lâm, Phạm Đoan Trang... Tất cả đều bị kết tội chỉ vì họ đã có những hoạt động thể hiện các quyền hiến định: tự do tư tưởng, ngôn luận, truyền thông, báo chí trên mạng và thực địa. Hay như mục sư A Đảo, tín đồ Hòa Hảo Nguyễn Bắc Truyển….đã thể hiện quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng; hoặc nông dân Đồng Tâm và các vụ khiếu kiện dân oan, là thực hiện quyền khiếu tố, khiếu nại luật định, để đòi hỏi các quyền lợi chính đáng và hợp pháp của công dân.  Vì thế hầu hết các thành tích vi phạm nhân quyền của nhà cầm quyền Việt Nam đều dựa trên các điều khoản của bộ luật hình sự hiện hành như, như Điều 109, 117, 88 Bộ Luật Hình sự 2015.…Đúng như văn thư ngày 17/9/2020 của Liên Hiệp Quốc chất vấn chính phủ Việt Nam nhận định, rằng “Những cá nhân này dường như bị nhắm đến vì đã thực hiện quyền tự do ngôn luận và lập hội, cũng như bảo vệ quyền con người”

Thiết tưởng sau hơn 45 năm nắm quyền độc tôn,  đã đến lúc đảng và nhà đương quyền Việt Nam cần chấm dứt hình sự hóa các hoạt động đấu tranh ôn hòa của những người bất đồng chính kiến.Thay vì tìm cách bắt bớ, giam cầm đầy ải những người đấu tranh vì dân chủ này, thì nhà cầm quyền hãy tạo điều kiện cho sự hình thành những tiếng nói phản biện mang tính đối lập xây dựng; tạo tiền đề cho sự hình thành một cơ chế quân bình quyền lực của một chế độ dân chủ pháp trị đích thực sẽ hình thành ở cuối tiến trình dân chủ hóa Việt Nam.Một tiến trình đã diễn ra tích cực, tịnh tiến trên 25 năm qua (1995-2020) kể từ khi Việt Nam ‘mở cửa’ làm ăn với thế giới văn minh. Chiều hướng tốt đẹp này được nhiều người ghi nhận đã và đang có sự góp phần chủ động của đảng cầm quyền; được thể hiện qua việc ngày càng trao trả nhiều quyền dân chủ, dân sinh, nhân quyền cho người dân, dù còn nhiều hạn  chế.

Tại sao đảng CSVN  đã cầm quyền độc tôn, độc tài trong nhiều thập niên qua, nay đang ở thế vững mạnh, lại sợ “âm mưu lật đổ chính quyền” của một vài cá nhân hay tổ chức xã hội dân sự đấu tranh ôn hòa cho các quyền dân chủ, dân sinh nhân quyền?

Nếu nhà đương quyền Việt Nam tiếp tục bắt bớ, giam cầm những người bất đồng chính kiến đấu tranh ôn hòa cho các quyền dân chủ,  dân sinh, nhân quyền sẽ không có lợi gì cho chính mình mà chỉ có hại cho dân, cho nước. Thực tế chỉ chứng tỏ đảng và nhà đương quyền thiếu tự tin; chỉ làm hao tốn công quỹ cho các lực lượng trấn áp nhân dân (quân đội, công an, tóa án,nhà tù…) và dẫn đến những phản ứng bất lợi nhiều mặt cho Việt Nam, về đối nội cũng như đối ngoại.

Chúng tôi thành tâm đề nghị đảng và đương quyền Việt Nam từng bước chấm dứt đàn áp, bắt bớ giam cầm những người bất đồng chính kiến, tạo tiền đề cho tiếng nói đối lập xây dựng hình thành ở cuối quá trình chuyển đổi, từ chế độ độc tài đảng trị đã ‘Đỏ vỏ (CS) xanh lòng (TB)’ hiện nay, qua chế độ dân chủ pháp trị ‘xanh vỏ, xanh lòng’ở tương lai không xa.Đó là chiều hướng phát triển tất yếu của thực tiễn và lịch sử Việt Nam; phù hợp với chiến lược toàn cầu mới không thể đảo ngược (thị trường tự do hóa và dân chủ toàn cầu các chế độ độc tài các kiểu).

Thiện Ý

Houston, ngày 5-1-2021

(*)- Trích Tuyên ngôn Nhân quyền Việt Nam 1977.