Friday, December 16, 2022

Vì sao vi phạm nhân quyền tại Việt Nam tồi tệ và ngày càng tồi tệ hơn?

 

Vì sao vi phm nhân quyn ti Vit Nam ti t và ngày càng ti t hơn?

05/01/2022


Phiên tòa xử nhà báo, nhà hoạt động Phạm Đoan Trang tại Hà Nội.

Phiên tòa x nhà báo, nhà hot đng Phm Đoan Trang ti Hà Ni.

Thin Ý


Năm 2021, theo ghi nh
n ca các cơ quan truyn thông, các t chc theo dõi, bo v nhân quyn quc tế, thì s người bt đng chính kiến b nhà cm quyn Hà Ni bt cm tù đt con s k lc, cao hơn nhiu các năm trước đây.

Thng kê ca Người Bo v Nhân quyn và Mng lưới Nhân quyn Vit Nam cho thy tính đến hết tháng 5 năm 2021, có 288 tù nhân lương tâm b giam gi trong các điu kin khc nghit Vit Nam dù Hà Ni luôn ph nhn rng “không có cái gi là tù nhân lương tâm” đây. Trong bc thư gi ti Phó Tng thng Hoa Kỳ, Kamala Harris, trước chuyến thăm Vit Nam hi tháng 8, hai t chc này nói rng t năm 2020 đến 2021, chính ph Vit nam tiếp tc vi phm các quyn cơ bn ca con người, t phân bit đi x, bt gi và giam gi tuỳ tin, vi phm công bng xét x đến hn chế quyn t do tôn giáo, t do ý kiến và biu đt, t do lp hi.

Các t chc theo dõi, bo v nhân quyn này đánh giá rng Năm 2021 chng kiến s đàn áp ca chính quyn Hà Ni đi vi gii bt đng chính kiến mà gii hot đng và theo dõi nhân quyn quc tế cho là ti t nht trong nhng năm gn đây trong bi cnh đi dch và s làm ngơ ca phương Tây”.

Thc ra, đánh giá này không có gì mi, không làm ai ngc nhiên; ch có câu hi được nhiu người đt ra t lâu là “Vì sao vi phm nhân quyn ti Vit Nam ti t và ngày càng ti t hơn?”

Câu tr li thì đã có. Nhưng cách thc gii đ hiu qu thc tế thì chưa.

1. Câu tr li thì đã có, là vì tương quan không cân sc gia nhng người bt đng chính kiến vi nhà cm quyn trong chế đ đc tài toàn tr ti Vit Nam.

-Nhng người bt đng chính kiến thì không có vũ khí gì trong tay, ch có lương tâm và hành đng đu tranh ôn hòa cho chính nghĩa t do, dân ch và nhân quyn. Trong khi nhà cm quyn trong th chế đc tài toàn tr, có quyn đ ra lut pháp, tòa án, nhà tù, pháp trường và các công c chuyên chính khác như công an, quân đi… đ đàn áp mi phn kháng, chng đi ca người dân.

-Vì tương quan không cân sc như thế, các nhà bt đng chính kiến đu tranh cho các quyn dân ch, dân sinh, nhân quyn… cn sc hu thun quc tế, như Liên Hip Quc, chính quyn các quc gia dân ch, các t chc quc tế theo dõi và bo v nhân quyn quc tế. Nhưng sc hu thun nay thường ch là nhng li t cáo, lên án kèm theo nhng bin pháp gây áp lưc vi nhà cm quyn Vit Nam; hay nhng bin pháp chế tài mt s cá nhân viên chc chính quyn có hành vi vi phm nhân quyn như là các bin pháp trng pht theo kiu (Đo lut) Magnitsky đi vi các nhà lãnh đo hàng đu…). Thế nhưng tt c các bin pháp đi phó này ch có hiu qu gii hn hoc chng có tác dng gì ngăn chn, đy lùi được các hành đng đàn áp ca nhà đương quyn Vit Nam. Thc tế hiu qu c th thy được ch là s can thip đ nhà cm quyn th mt s tù nhân lương tâm đưa ra nước ngoài. Nhưng sau đó, nhà cm quyn Vit Nam vn tiếp tc gia tăng bt b b tù s tù nhân lương tâm nhiu hơn, vi nhng bn án nng n hơn. Vì sao?

2. Vì cách thc gii đ hiu qu thc tế thì chưa.

Theo nhn đnh ca nhiu người h qu thc tế ti t trên là vì:

(1) Các bin pháp chế tài bao lâu nay không có tác đng trc tiếp vào quyn li thiết thân ca hàng ngũ lãnh đo hàng đu ca đng và nhà cm quyn Vit Nam.

(2) V đi ni đng và nhà đương quyn Vit Nam t mãn rng v thế cm quyn ca h vng như bàn thch. Trong nước không mt thế lc chính tr hay quân s nào có th đe da lt đ, thay thế v thế lãnh đo đc tôn, đc quyn, đc tài ca mt tp đoàn thng tr dày kinh nghim trn áp nhân dân bng bo lc.

(3) V đi ngoi, da vào tư thế ch quyn ca mt quc gia đc lp, theo công pháp quc tế, đng và nhà đương quyn Vit Nam biết được gii hn ca các bin pháp trng pht kh thi ca quc tế hay các quc gia khác không th vượt qua. Trong khi h biết rng quc tế nói chung, Hoa Kỳ và các cường quc có nh hưởng nói riêng, đang rt cn đến v thế đa chính tr ca Vit Nam trong thế chiến lược bao vây gián ch s bành trướng thế lc trong vùng ca Trung Quc. Vì thế, đng và nhà đương quyn Vit Nam bt chp mi áp lc, vì biết rng liên minh các cường quc, đng đu là Hoa Kỳ chc chn s không vì nhân quyn cho nhân dân Vit Nam mà hy sinh nhng li ích quc gia trong đó có li chiến lược quân s, kinh tế trong vùng ca h.

Đúng như ông Vũ Quc Ng, giám đc t chc Người Bo v Nhân quyn (Defend the Defenders) nói vi VOA, rng “Quc tế và các nước phương Tây cũng có mt s phn ng yếu t v vic đàn áp ca nhà cm quyn Cng sn nhưng đi vi phương Tây h vn coi trng quyn li kinh tế hơn. Như Hoa Kỳ, bên cnh kinh tế, cũng mun li dng Vit Nam đ làm tin đn chng Trung Quc”.

H qu thc tế là, bt chp nhng li kêu gi ca các t chc nhân quyn và c các thành viên ca Liên minh châu Âu, EU vn đã phê chun hip đnh thương mi t do (EVFTA) và đi tác đu tư (EVIPA) vi Vit Nam. Còn chính quyn M trong năm qua cũng đã tăng cường quan h an ninh và thương mi vi Vit Nam bng hai chuyến thăm cp cao ca Phó Tng thng Harris và B trưởng Quc phòng Lloyd Austin. Sau các chuyến thăm này, Đng Cng sn vn không ngng vic đàn áp gii bt đng chính kiến và nhng người lên tiếng cho dân ch và nhân quyn Vit Nam.

Theo ông Phil Robertson, phó giám đc ph trách châu Á ca t chc Theo dõi Nhân quyn Quc tế (Human Rights Watch) nhn đnh vi VOA v tình hình nhân quyn Vit Nam trong năm nay: “Tht không may, tình hình an ninh Bin Đông và vai trò mi ca Vit Nam vi tư cách là quc gia thay thế cho Trung Quc trong chui sn xut và cung ng, đã đy các vn đ nhân quyn ra ngoài l”, ông Robertson nói. “M và các đng minh đang cho phép Vit Nam thoát khi nhng vi phm nhân quyn đáng k và có h thng, và điu này cn phi dng li”.

Theo ông Robertson và ông Ng, điu đó có nghĩa nhân quyn cho Vit Nam s là th yếu.

“Tình hình nhân quyn đang tr nên ti t hơn theo đúng nghĩa đen tng ngày ( Vit Nam)”, ông Robertson nói. “Và chc chn s có thêm nhiu v truy t vào năm 2022”.

Đng ý kiến, ông Ng cho rng gii bt đng chính kiến và xã hi dân s Vit Nam s ngày càng khó khăn hơn trong hot đng nếu chính quyn Hà Ni được phương Tây o bế vì các li ích an ninh và thương mi. Theo ông Ng, vic bt gi, đàn áp có l s tương t hoc nhiu hơn so vi hai ba năm gn đây.

3. Thay li kết

Đến đây có th kết lun rng, dù hu thun quc tế cho các nhà hot đng dân ch, nhân quyn hiu qu đến đâu; dù nhà đương quyn Vit Nam có tiếp tc đàn áp bt b, tù đy ngày càng nhiu các nhà bt đng chính kiến trong các năm ti… điu chc chn là, thc tế cũng không th, không bao gi dp tt được ngn la đu tranh cho t do, dân ch, nhân quyn ti Vit Nam. Nhiu nhà dân ch s ni tiếp, chp nhn tù đy, hy sinh, gian kh cho đến ngày Vit Nam có dân ch và nht đnh s có dân ch.



No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.